جزوه اوّل برای والدین

 

 قبلاً قرار گذاشتیم که به مرور بعضی از جزوات و مطالب ترم های قبلی را روی وبلاگ بگذاریم ، تا هم بقیه استفاده کنند و هم با انتقادات و پیشنهادات دوستان و اساتید بتوانیم نقاط ضعف و اشتباهات خود را بشناسیم و در جهت رفع آن ها قدم برداریم . یکی از کارهایی که فکر می کنم بسیار لازم است و باید به آن توجه شود ، درک و فهم والدین محترم بچه های شطرنجی از این رشته است . قبلاً هم اشاره کردیم که اگر مدارس و هیأت های شطرنجی بخواهند کار اصولی کنند باید در بدو امر و ثبت نام بچه ها اطلاعات والدین درباره شطرنج را بدانیم و آن ها را بدرستی توجیه کنیم . نکته ای که در اینجا باید بگویم اینست که بنده در تنظیم جزوات والدین هیچ تغییری ندادم (به بعضی قسمت ها خودم الان ایراد دارم) تا دوستان و اساتید برخوردی کاملاً طبیعی داشته باشند و بتوانند بهتر پیشنهاد و انتقاد کنند .

  این جزوه اوّل برای والدین است که در ترم اردیبهشت و خرداد امسال به والدین داده شد :

  با عرض سلام خدمت والدین محترم !

پدر و مادر گرامی ................................

     فرزند شما قرار است در طی 8 جلسه در هیأت شطرنج استان تهران تحت نظر بنده یک دوره نوآموزی آموزش شطرنج را پشت سر بگذارد . بنده اعتقادم این است که اگر شما به شطرنج به عنوان یک بازی و سرگرمی صرف نگاه می کنید ، لازم نیست حتماً این فرم را بطور دقیق پُر نموده یا مطالعه کنید و فقط می توانید نگاهی به آن بیندازید ، ولی مطمئن هستم همین نگاه هم نظر شما را نسبت به امر آموزش و تربیت و همچنین شطرنج تغییر خواهد داد . ولی اگر شما آگاهانه شطرنج را انتخاب کرده اید و اطّلاعات حداقلی درباره مزایای این رشته دارید و همچون ما شطرنج را فقط یک سرگرمی و بازی صرف نمی بینید ، پس پیشنهاد می کنم این جزوه را بصورت دقیق مطالعه بفرمایید و تا حدّ امکان سؤالات آن را بصورت دقیق و با همکاری یکدیگر پاسخ دهید .

     قبل از ورود به بیان نکات و موارد لازم باید توضیحی را خدمت شما بیان کنم . برای اینکه یک روند و سیر مستمرّ و دنباله دار برای رسیدن به اهداف مورد نظر و مطلوب با موفّقیّت مواجه شود ، لازم است تا در طول این حرکت ، مسیر حرکت و نقاط مختلف آن و همچنین پستی و بلندی آن بطور دقیق مورد بررسی ، ارزیابی و محاسبه قرار گیرد ، تا هم بعنوان تجربه ای قابل استفاده به دیگران عرضه شود و باعث بالندگی جمعی شود و هم در ارزیابی کسی که مسیر را طی نموده است مورد استفاده قرار گیرد و با آسیب شناسی و تعیین نقاط ضعف و قوّت باعث روشن شدن مسیر درست در ادامه راه شود .

   بنابر مقدّمه بیان شده پیشنهاد بنده به شما این است که از همین ابتدای راه برای فرزند خود یک پرونده شطرنجی تشکیل دهید و تمام مراحل مختلف سیر آموزش و مسابقات و صعود و سقوط ها و پیروزی ها و شکست های این مسیر را به ترتیب در این پرونده قرار دهید و بعد از هر مرحله به ارزیابی آنها بپردازید . این حق شماست که از مربّی فرزندتان بعد از هر مرحله یک گزارش مکتوب و یک ارزیابی کلّی از روند آموزشی فرزند خود طلب نمایید و در مراحل مختلف آموزش فرزندتان این گزارش ها را در پرونده او قرار دهید و هرگاه خواستید مربّی او را عوض کنید و یا هر وقت خواستید عملکرد یک مربّی را مورد ارزیابی قرار دهید ، چشم انداز روشنی در مقابل خود داشته باشید و بتوانید از زحمات ، هزینه ها و تلاش های گذشته خود بهترین بهره برداری را بنمایید. همچنین لازم است بعد از شرکت فرزندتان در هر مسابقه بازی های او را توسط یک مربّی مورد ارزیابی قرار داده و گزارش آن را به این پرونده ضمیمه نمایید .

    تصمیم بنده این است که مثل دکتری که در اولین مراجعه برای فرزند شما تشکیل پرونده می دهد و این پرونده در مراجعات بعدی به آن دکتر یا دکترهای دیگر قابل استفاده است ، برای فرزند شما تشکیل پرونده داده و در پایان این دوره پرونده و گزارش مدّنظر خود را در اختیارتان قرار دهم . در همین ابتدا این نکته را متذکّر شوم که روند رشد فرزند شما علاوه بر تلاش خود او و مربیّش در هر مرحله نیاز به همکاری شما نیز دارد . بنده سعیم این است که علاوه بر نکات علمی و عملی شطرنجی و نقاط ضعف و قوت فرزند شما در گزارشی که ارائه می دهم ، به عواملی که در شطرنج بسیار دخیل هستند و کمتر به آنها توجّه می شود نیز بپردازم . مواردی مثل : روحیّات فرزند شما (در این زمینه از روانشناسی رشد و روانشناسی شخصیت و مزاج شناسی استفاده خواهد شد) ، تغذیه ، سبک بازی ، مهارت های مرتبط با شطرنج (در ادامه با این مهارت ها آشنا می شوید) و ...

    البتّه برای تکمیل و بررسی دقیق تر این موارد در پرسشنامه بعضی پرسش ها را قرار داده ام ، که پاسخ های دقیق شما در بررسی ها بسیار کمک کننده است . اعتقاد خودم این است که فرزند شما در یک تعامل مناسب بین مربّی ، فرزندتان و خودتان مراحل رشد و پیشرفت را مرحله به مرحله طی خواهد نمود و پلّه های موفّقیّت را یکی پس از دیگری فتح نموده و این مسیر را در سیری صعودی پشت سر خواهد گذاشت . سعی خودم این است که علاوه بر این جزوه یک جزوه دیگر را جهت آگاهی و آشنایی شما تا پایان دوره در اختیارتان بگذارم . انشاءا... تعالی

  و امّا نکات قابل توجّه :

1 – شطرنج بیش از 1500 سال یکی از مشغولیّت های انسان بوده و هست و در طی اعصار مختلف به یک «علم / هنر / ورزش» شاخص تبدیل شده است . علاوه بر سرگرمی سالم ، شطرنج ، ابزاری برای قوّت اعصاب ، پرورش فکر ، شکوفایی خلاقیّت های ذاتی ، تقویت قدرت اراده ، مسؤولیّت پذیری ، جذابیّت زیبایی شناسانه ، تقویت جنبه های اخلاقی مثل صبر ، بالا رفتن هوش هیجانی (IQ) و ... در انسان می باشد . البته اینها تنها بعضی از فواید شطرنج است ، که بصورت مفصّل در جزوه دوم ارائه خواهد شد . بد نیست بدانیم که شطرنج در بعضی کشورها مثل شوروی سابق به عنوان روشی برای پایه تفکّر آموزشی بکار می رفته و تجربیات ارزنده ای را در این زمینه بجای گذاشته است .

2 – از آنجا که فرزندان شما در ابتدای راه هستند و علاوه بر حریف تمرینی در حدّ مبتدی ، نیاز به تشویق ها و همراهی شما دارند ، پیشنهاد می شود که حتماً یکی از پدر یا مادر و در صورت امکان هر دو آنها شطرنج را در حدّ ابتدائی یاد گرفته و بدانند ، تا هم در انجام تکالیف خانگی و هم در بازی های تمرینی فرزندان خود را همراهی کنند . همچنین جهت همراهی و تشویق و مراحل مختلف این رشته پیشنهاد می شود والدین با تاریخ و بزرگان شطرنج آشنایی پیدا کنند .

  در نظر داشته باشید که فرزندان شما نه تنها در ابتدای راه ، بلکه در تمام مراحل مسیر شطرنجی خود به این تشویق و همراهی نیاز دارند.آشنایی با تاریخ و بزرگان شطرنج دارای فواید زیر است :

الف – نشاط و عاملی جهت حرکت رو به جلو در مسیر .

ب – جذّابیّت و انتقال انرژی بالا جهت سرعت در مسیر .

ج – الگوگیری و آشنایی با فراز و نشیب های این مسیر .

د – شناخت افت و خیزهای یک بازیکن و استفاده از داستان ها و حوادث مختلف در حالات مختلف مسیر شطرنجی فرزندتان .

در همین راستا 4 مورد زیر پیشنهاد می شود :

الف – مسابقات بزرگ (2 جلد)– علیرضا شفیعی – انتشارات شباهنگ .   

ب – بزرگان شطرنج – چرنف – ترجمه رضا رضایی – انتشارات پیشرو . (نایاب)

ج – گنجینه طلایی شطرنج – انتشارات فرزین . (نایاب)

د – بازتاب مسابقات بزرگ در شماره های مختلف ماهنامه شطرنج .

  همچنین شما می توانید بعضی از فیلم های آموزنده بازیهای بزرگان شطرنج را در یک جمع خانوادگی مشاهده نموده و علاوه بر جذّّابیّت های این فیلم ها بعضی نکات را به فرزندتان در حین مشاهده فیلم متذکّر شوید .

3 – نکته بسیار حائز اهمیّت این است که تمام انسان ها دارای استعدادهای مختلف هستند و هرکسی بنابر استعداد خودش مورد سنجش قرار می گیرد ، بنابراین اگر استعداد فرزند شما زیاد است نباید باعث غرورتان شود و او را رها کنید ، بلکه باید سعی کنید استعداد او را هر چه بیشتر و بهتر شکوفا کنید و به او یاد دهید از استعدادش در یاری همنوعانش نیز بهره گیرد و اگر استعداد فرزند شما کم است نباید ناامید شوید و او یا خود را مورد سرزنش قرار دهید و موجبات سرخوردگی فرزندتان را فراهم آورید ، بلکه باید با تلاش بیشتر و آگاهی مناسب استعدادها و مهارت های دیگر او را شناخته و تقویت نمایید و راههای تقویت نقاط ضعف او را فراهم کنید .

   بخاطر همین مطلب باید بدانید که در یک کلاس همه دانش آموزان مساوی نیستند ، بنابراین هم خودتان و هم مربّی باید توجّه کنید ، که در تکلیف دادن و تمرینات نسبت به هر یک از دانش آموزان نقاط قوت و ضعف آنها را لحاظ نمایید . البتّه چون این دوره اوّلین دوره است ، باید حداقل 5 جلسه بگذرد تا تمایزها و تفاوت های دانش آموزان مشخّص شود ، ولی برای مراحل بعدی توجّه به این نکته بسیار مهم است .

   در انجام تکالیف و تمرینات دقّت کنید که شما فقط نقش ناظر و در ابتدای راه اندکی راهنمایی کردن را دارید و به هیچ وجه نباید بجای بچّه ها تمرینات را انجام دهید ، که علاوه بر آثار مخرّب تربیتی ، روحیّه اعتماد به نفس و مسؤولیّت پذیری آنها را از بین می برید . توجّه کنید حتّی اگر فرزند شما موفّق نشد تمریناتش را انجام دهد ، هیچ مشکلی ندارد و نه آسمان به زمین می آید و نه وحی الاهی تغییر می کند ، بالعکس نقاط ضعف و قوت فرزند شما آشکار شده و شما با همکاری مربّی در صدد رفع و برطرف نمودن آنها برمی آیید .

4 – مهارت هایی که لازم است یک شطرنجباز در مراحل مختلف کسب نماید تا بطور اصولی و درست پیشرفت نماید شامل موارد زیر می باشد :

  الف – توجّه : attention

  ب – تمرکز : concenteration

  ج – حفظیّات (برای تئوری) : memorization

  د – تصویرگرایی (برای استفاده در محاسبه واریانت ها و شاخه های فرعی) : imagation

  ه – زیرکی و مهارت در بررسی موقعیت ها (تک بعدی نبودن) : cunning

  و – خلاقیّت : creatiuting

  ز – منطق : logic

این موارد همچنان که بیان شد ، مهارت هستند ؛ یعنی علاوه بر آموزش های تئوریک و نظری نیاز به تمرین های عملی نیز دارند ، که همان تکالیف فرزندان شما هستند .

5 – نکته حائز اهمیّت دیگر برای شروع کار اینست که مشکل ترین جلسه و سخت ترین مرحله در آموزش شطرنج جلسه اوّل بوده و بعد چند جلسه اوّل ، بنابراین همراهی شما در این چند جلسه و دلداری و تشویق فرزندتان بسیار می تواند در هموار شدن بقیه مراحل کمک کند . از آنجا که شما آشنایی بسیار بیشتری با فرزند خود دارید ، لازم است تا با روش هایی که خود آگاهید ، سختی های این مرحله حسّاس را پشت سر بگذارید . لازم است حتماً برای تمرین در مراحل مختلف بالاخص در چند جلسه اول یک دست مهره و صفحه مناسب و استاندارد تهیّه نمایید و در خانه با فرزندتان تمرین های لازم را انجام دهید . سعی بنده این است که خلاصه درس هر جلسه و تمرینات و تکالیف هر جلسه را در یک برگه در همان جلسه ارائه نمایم . در صورت لازم بودن تذکّر یا نکته خاصّی برای هر یک از دانش آموزان ، موارد مورد نیاز در همان برگه بصورت دستنوشته اضافه خواهد شد .

  در پایان از شما می خواهم که سؤالات زیر را با دقت و همراهی هر دو (پدر و مادر) در برگه ای جداگانه پاسخ دهید و در جلسات بعدی ارائه نمایید تا در تکمیل پرونده شطرنجی فرزندتان مورد استفاده قرار گیرد و به پرونده او ضمیمه شود .

1 – میزان تحصیلات هر یک از پدر و مادر چقدر است ؟

2 – شغل هر یک از پدر و مادر چیست ؟

3 – آشنایی هر یک از پدر و مادر با شطرنج به چه میزان است ؟

4 – میزان آشنایی هر یک از پدر و مادر و فرزندتان با زبان خارجی (غیر از فارسی) به چه میزان است ؟

5 – میزان مطالعه هر یک از پدر و مادر به چه میزان است ؟ آیا کتاب شطرنجی مطالعه کرده اید ؟ چه کتاب هایی را ؟

6 – آیا از کامپیوتر در خانه استفاده می کنید ؟ میزان آشنایی هر یک از پدر و مادر با کامپیوتر چقدر است؟

7 – گروه خونی فرزند شما چیست ؟

8 – غذای مورد علاقه فرزندتان چیست ؟ (حداقل 3 مورد)

9 – آیا فرزند شما خصوصیّات خاصّ و بارزِ قابل ذکرکردن دارد ؟ (مثل جسارت ، مهارت در ساختن کاردستی ، مهارت در محاسبات ریاضی ، بیان شیوا و شیرین ، خجالتی بودن ، همراهی با دوستان همسال ، گوشه گیری و ... هر چیزی که لازم می دانید و می توانید بگویید چون ما قصد فضولی در مسائل خصوصی را نداریم و فقط جهت راهنمایی بهتر این موارد را می خواهیم و اگر شما فکر می کنید بیان این موارد لازم نیست ، می توانید به این سؤال پاسخ ندهید)   

10 – محلّه سکونت شما کجاست ؟ (آدرس نیاز نیست ، فقط محدوده محلّه را ذکر کنید و منطقه شهرداری را)

 

                                                                                  با تشکر از همکاری شما