آموزش قلعه رفتن
این مطلب که از ترم اوّل ؛ یعنی نوآموز ، یادگار کلاس ماست اکنون به مناسبت طرح درس «لزوم امنیّت شاه و زمان مناسب برای قلعه رفتن» انتشار می یابد !!
یکی از راه های حفظ
امنیت شاه قلعه رفتن است . این حرکت از قرن 14 میلادی وارد بازی شطرنج شده است . قلعه
رفتن تنها حرکتی است که در آن دو مهره خودی با هم و بطور همزمان حرکت می کنند . این
دو مهره شاه و یکی از رخ ها می باشند . در حرکت قلعه شاه دو خانه بطرف رخ می رود و
رخ از روی شاه پریده و در خانه کناری شاه قرار می گیرد . هر چند قلعه رفتن یک حرکت
اختیاری است ، ولی معمولاً توسط بازیکنان و بزرگان و در بازی های حرفه ای توسط هر دو
طرف انجام می شود زیرا :
الف – باعث امنیت شاه می شود .
ب – یک سوار قدرتمند ؛ یعنی رخ را وارد بازی کرده و از آن در حمله یا دفاع استفاده می کند .
قوانین قلعه رفتن :
الف – در هر دست بازی فقط یک بار می توان قلعه رفت .
ب – شاه قبل از قلعه رفتن به هیچ وجه نباید تکان خورده باشد ، حتی اگر تکان بخورد و باز به جای اولش برگردد ، نمی تواند قلعه برود .
ج – اگر شاه با رخ جناح خودش قلعه برود ، می گوییم قلعه کوچک انجام شده است و اگر با رخ جناح وزیر قلعه برود می گوییم قلعه بزرگ انجام شده است .
د – با رخی که قرار است قلعه رفته شود ، آن رخ نیز نباید تکان خورده باشد ، حتی اگر بعد از تکان خوردن دوباره به جای اولش برگردد باز هم نمی توان با آن رخ قلعه رفت .
ه – خانه های بین شاه و رخی ، که قرار است با آن قلعه برویم ، خالی باشد .
و – شاه نباید در حال کیش باشد ، بنابراین شاهی که کیش شده نمی تواند قلعه برود .
ز – شاه بعد از قلعه رفتن نباید در حالت کیش قرار بگیرد . (خانه های g1 ، c1 برای سفید و خانه های g8 ، c8 برای سیاه)
ح – خانه ای که شاه از آن می گذرد نباید مورد حمله مهره های حریف باشد ؛ یعنی در مسیری که شاه قرار است طی کند نباید مورد کیش قرار بگیرد (خانه f1 در قلعه کوچک سفید ، خانه d1 در قلعه بزرگ سفید ، خانه f8 در قلعه کوچک سیاه ، خانه d8 در قلعه بزرگ سیاه)
ط – وقتی می خواهیم حرکت قلعه را انجام دهیم باید حتماً اول شاه را تکان دهیم ، بعد رخ را . زیرا در شطرنج قانونی داریم با اصطلاح «دست به مهره» ؛ یعنی وقتی شما مهره ای را لمس می کنید ، اگر بتوان آن مهره را تکان داد ، باید حتماً آن را تکان دهید ، بنابراین اگر در حرکت قلعه رفتن اول به رخ دست بزنید ، حریف شما می تواند اعتراض کند ، که باید رخ را تکان دهید و نمی توانید قلعه بروید ، چون قلعه رفتن اصالتاً حرکت شاه حساب می شود .
ی – برای ثبت حرکت قلعه از دو علامت استفاده می شود . حرکت قلعه کوچک را بصورت O-O نشان می دهند و حرکت قلعه بزرگ را بصورت O-O-O نشان می دهند .
نکته : اگر موقع قلعه رفتن رخ شما مورد تهدید باشد ، هیچ مشکلی ندارد و شما می توانید قلعه بروید ، همچنین اگر پیاده های سمتی را که می خواهید قلعه بروید و به نوعی آن پیاده ها محافظ شاه شما هستند ، تکان داده باشید باز هم هیچ مشکلی ندارد و می توانید قلعه بروید .
نکته : بعضی نوآموزان و مبتدیان در بازی وقتی قلعه می روند ، منجر به باختشان می شود ، یا مورد حمله های ماتی قرار می گیرند ، بنابراین می گویند قلعه رفتن خوب نیست ، در حالیکه باید گفت این باخت ها بخاطر بی دقتی خودشان است ؛ یعنی موقع قلعه رفتن بازی را درست محاسبه نمی کنند و بدون فکر بازی می کنند .
با آرزوی سربلندی همه عزیزان شطرنجباز / یا علی
