ماهنامه شطرنج - 6

بلند پایگان عالم شطرنج / لوئی لابوردنه

تهیه و تنظیم : ضیاء فروشانی

پیگیری و مقاومت ومنطق از ویژگی های لابوردنه در اجرای طرح ها و نقشه هایش می باشد.

                                                            ت.لازا

  نام کامل او لوئی شارل مائه د لابوردنه است . متاسفانه تاریخ مطلب زیادی درباره زندگی این استاد برجسته و نامی فرانسه حفظ نکرده و حتی تاریخ تولد وی هم هنوز دقیقا معلوم نشده است . برخی منابع زادروزش را سال 1795 و بعضی سال 1797 دانسته اند.ما همچنین نمی دانیم که لوئی شارل چگونه و چه وقت و نزد چه کسی بازی شطرنج را فرا گرفت و یا استادش که بود اما می دانیم که در بیست سالگی از قوی ترین شطرنجبازان میهنش به شمار می رفت .

از والدین لوئی شارل اطلاع کمتری باقی مانده ولی نظر به اینکه ارثیه قابل توجهی برایش گذاشته بودند می توان حدس زد از طبقه اعیان و متمولین بوده اند، لیکن آن ارثیه باعث خوشبختی وارث نگردید. در آغاز، با آن سرمایه ، به تجارت پرداخت اما طولی نکشید که با بحران و رکود اقتصادی روبرو و دچار ورشکستگی گشت و ناچار شطرنج را به عنوان حرفه برای خود برگزید.

در آن ایام تنها کسی می توانست به این وادی گام نهد که از شجاعت و لیاقت بسیار برخوردار و اهل خطرکردن باشد.چندی نگذشت که لابوردنه سرشناس و صاحب شهرت شد و از چشمه لذت معنوی این هنر سیراب گشت ، لذتی که به هنگام داشتن پول و ثروت کلان هرگز آن را احساس نکرد. به هر تقدیر نام بلند و شهرت فراوان ، او را از دشواری های مادی نرهانید و همچنان به خاطر مخارج یومیه در تنگنا قرار داشت لهذا ناگزیر پی در پی در مسابقات دو جانبه شرکت می جست و کافه لارجنس" "پاریس پاطوق دائمی او به شمار می رفت . مدتی به مدیریت باشگاه شطرنج پاریس گماشته شد.

ل.پاخمان مورخ شطرنج نوشته : "لابوردنه هم مانند دیگر اساتید زمان خود ، بیشتر اهل مکتب رمانتیسم در شطرنج بود و علاقه زیادی به بازی های پرشور وپر خطر ، توام با ترکیب های زیبا و قربانی دادنهای درخشان بود. اما با وجود این مانند فیلیدور، نخستین مشعل فروزان دنیای شطرنج واقع گرا و هوادار گسترش سریع سواران و حمله سنجیده به شاه حریف به شمار می رفت ".

این شیوه لابوردنه مورد توجه استادان نسل بعدی مانند آندرسن و مورفی نیز قرار گرفت و راه او را ادامه دادند. وی از تعلیمات فیلیدور غافل نبود اما در بازی همواره طرح ها و نقشه های ژرفش را بر پایه خواستهای پوزیسیون ، اجرا می کرد.

لاسکر نوشته : " لابوردنه نابغه عالم شطرنج و خالق طرح ها و نقشه های دقیق و جالب در تاریخ شطرنج بوده او ترکیب های خویش را بی باکانه به کار می بست و با شجاعت و مهارت برای تسلط بر مرکز به نبرد می پرداخت ".

در آن زمان رقابت اصلی بین استادان فرانسه و انگلستان جریان داشت و قهرمان اروپا و جهان از میان ایشان برگزیده می شد. از این روی لابوردنه در سال 1824 به انگلستان سفر می کند و با بیشتر استادان طراز اول آن کشور روبرو می شود و به پیروزی های درخشان دست می یابد. ده سال بعد در سال 1834 برای مصاف با مک دونل قهرمان انگلستان بار دیگر بار سفر بست . قرار شد بین این دو قهرمان به جای یک مسابقه ، شش مسابقه انجام شود تا " عنصر تصادف " به حداقل برسد . این مسابقه ها که بزرگترین واقعه نیمه اول قرن نوزدهم به شمار می رود به عنوان " ماراتون وست مینستر " شهرت یافت و با پیروزی آشکار لابوردنه به پایان رسید.

او در چهار مسابقه بر حریف شایسته خود غالب گشت . نتیجه کلی شش مسابقه عبارت بود از 45 برد ، 27 باخت و 13 مساوی به سود قهرمان فرانسه .

حریف ها چیزی از هم کم نداشتند و در ترکیب و هنر آنالیز کوس برابری می زدند. با وجود این یکی از آن دو خلعت قهرمانی پوشید و دیگری مغلوب ، میدان نبرد را ترک کرد . شاید دلیل غلبه لابوردنه این بود که نه تنها از ذوق و قریحه سرشار در ترکیب یابی برخوردار بود بلکه از علم استراتژی نیز به خوبی آگاهی داشت . پوزیسیون را عمیقا درک و به درستی آن را ارزیابی می کرد.

لابوردنه را به حق می توان نخستین شطرنجباز حرفه ای جهان به شمار آورد. او وظیفه خود می دانست معلومات و تجربیات خود را در اختیار معاصرین و آیندگان بگذارد. از این روی در 1833 یک سال پیش از رویارویی با مک دونل کتاب " تازه ترین طرح ها در بازی شطرنج " را منتشر ساخت که در بیشتر کشورهای جهان با استقبال فراوان مواجه گشت . سپس به انتشار مجله " پالامد " که نخستین مجله شطرنج دنیا بود ، همت گماشت .

متاسفانه در پایان عمر از لحاظ مادی و جسمی به وضع اسفناکی دچار گشت . در پاییز سال 1840 در لندن سخت بیمار شد . هر چند دوستانش کمک مالی بسیار به او کردند و بهترین پزشکان را بر بالینش آوردند ولی تغییر در حالش پدید نیامد و در سیزدهم دسامبر آن سال شمع وجودش به خاموشی گرائید.

اگر از شرح حال و زندگی لابوردنه چیز زیادی در اختیار نیست اما تعداد نسبتا زیادی از بهترین آثار هنریش برای علاقه مندان باقی مانده است . مورفی شماری از بهترین بازی های او را تحت عنوان " نمونه های زیبای استراتژیکی شطرنج " در روزنامه لدگر با تفسیر کامل درج کرد و چیگورین سی و هشت بازی از زیباترین بازی های مسابقات وی با مک دونل را با عنوان " الهامات درخشان گذشته " با تفسیر در مجله " شهمات " به چاپ رساند .

     ماهنامه شطرنج ، سال دوم _ شماره های 13و14 ،  فروردین – اردیبهشت 1371 / صفحه 76