کلاسیک ها – 1
در مطلب «اهمیّت تاریخ و کلاسیک ها» که هشتم شهریور منتشر
کردیم ، قرار گذاشتیم بصورت هفتگی بازی های کلاسیک مختلفی را ، البته به انتخاب
بنده ، برای مخاطبین محترم بالاخص بچه های کلاس معرفی کنیم . گفتیم چرا بررسی و
تحلیل این بازی ها اهمیّت دارد . این مثنوی کمی به تأخیر افتاد و خدا را شکر اکنون
با آغاز سال تحصیلی و آمدن بوی خوش مهرماه این کار را شروع می کنیم . توصیه ام به
بچه های کلاس این است که بازی ها را در صورت امکان حفظ کنند و با چیدن هر بازی و
تحلیل حداقل نیم ساعته آن سعی نمایند علّت هر حرکت بازیکنان را بیابند . بعد اگر
خواستند با کامپیوتر به بررسی بازی بپردازند و سیر بازی و روند برتری ها و برد و
باخت ها را دنبال کنند . هر چقدر این کار بیشتر و با دقت انجام شود مطمئنّاً رشد
شما هم بیشتر . سعی خودم این است که اگر وقت کنم برای بچه ها در جاهای تصمیم گیری
و مهم بازی ها ، سؤال طرح کنم تا بچه ها با دید بهتری بتوانند کار را دنبال کنند .
بچه هایی که فهم و تفسیر خودشان از بازی های ارائه شده را بصورت نوشته و توضیح
بیاورند سر کلاس جایزه کلاسی می گیرند !!!
برای این هفته اوّلین بازی از اوّلین مسابقات رسمی قهرمانی جهان بین دکتر ویلهلم اشتاینیتز اتریشی و دکتر یوهانس هرمان زوکرتورت لهستانی را می آورم . این بازی در سال 1886 انجام شده و جالب است که همراه با برد بوده است . بازیکنی که شش سال بزرگ تر از دیگری است این بازی را برده و شاید زوکرتورت جوان خواسته به رسم احترام بزرگان یا شاید از سر جوانی و جهت آوانس دادن به حریف ببازد . نکته جالب تر اینکه اشتاینیتز در آن سال ها با بیان نظرات خاصّش و پایه ریزی مکتب ویژه اش سروصدای زیادی به پا کرده بود و بازیکنان سبک رمانتیک مثل زوکرتورت خیلی دلشان می خواست در بازی های دو جانبه با شکست اشتاینیتز نظرات او را و بازی پوزیسیونی او را در عمل رد نمایند .(دو نکته را تذکر دهم : اوّل اینکه شکست در عمل یا اجرا همیشه به معنای غلط بودن نظرات یا تئوری ها نیست ! اصطلاحی در علم منطق هست که می گوید : اثبات شئ نفی ماعَدا نمی کند !!! ؛ یعنی وقتی امری اثبات شد نمی تواند دلیل باشد برای رد هر چیزی غیر خودش ! این مسابقه را که اشتاینیتز برد ، ولی اگر هم می باخت دلیل نمی شد که نظراتش اشتباه باشد . دوّم اینکه بازیکن پوزیسیونی بودن به معنای دفاعی بازی کردن یا ضعف تاکتیکی داشتن یا ندیدن ترکیب ها یا بدنبال ترکیب نبودن ، نیست ، بلکه بیشتر به دنبال تقویت پوزیسیون و مانورهای استادانه است تا از این طریق به برد برسد)
تذکر دیگری که باید در اینجا بگویم اینست که بعضی ها می گویند چون شروع بازی های ، بازی های قدیمی در حال حاضر رد شده و دیگر ضعف یا اشتباه بسیاری از آن ها معلوم شده بنابراین هم حرکات مربوط به آن ها و هم وضعیت های حاصله از آن ها ارزش بررسی را ندارد !!! در جواب باید بگوییم اوّلاً حتّی اگر حرف شما درست هم باشد باید بگویم بازیکنان مبتدی و آماتور به هیچ وجه تسلط به شروع بازی های روز ندارند و در بسیاری از اوقات (مثل همین بازی این هفته) بدین شکل و با انجام چنین حرکاتی بازی را پی می گیرند . ثانیاً چه کسی گفته وضعیت های حاصله از شروع بازی های امروزین شباهتی به وضعیت های حاصله از شروع بازی های قدیمی ندارد ؟!! خُب اگر اینطور بود که نمی شد برای وسط بازی نظم و نسق درست و حسابی پیدا کرد یا اصلاً آموزش تاکتیک ها بی معنا می شد !!! ثالثاً چه کسی گفته همه بازیکنان امروز ضعف بعضی حرکات قدیمی را درک می کنند ؟!! اصلاً ما باید این بازی ها را بررسی کنیم تا ببینیم چقدر درک و فهم و تحلیل حرکات را داریم و می توانیم بگوییم کجا و چگونه برتری حاصل شد یا از دست رفت !! تازه این ها همه در صورتی است که ما قبول کنیم شروع بازی های قدیمی همه اش ضعف دارد در حالیکه اینطور نیست !!!
حال به این بازی توجه کنید که چگونه بازی بعد از اینکه در جناح وزیر بسته می شود ، با یک رفت و برگشت در جناح شاه و وزیر و باز شدن خطوط طرح های مختلفی اجرا می شود . جالب اینجاست که هر دو طرف از قلعه رفتن محروم می شوند و شاید هم امتناع می کنند !!!
[Event "World Championship 1st"]
[Site "USA"]
[White "Zukertort, Johannes Hermann"]
[Black "Steinitz, William"]
[Result "0-1"]
[ECO "D11"]
1. d4 d5 2. c4 c6 3. e3 Bf5 4. Nc3 e6 5. Nf3 Nd7 6. a3 Bd6 7. c5 Bc7 8. b4 e5
9. Be2 Ngf6 10. Bb2 e4 11. Nd2 h5 12. h3 Nf8 13. a4 Ng6 14. b5 Nh4 15. g3 Ng2+
16. Kf1 Nxe3+ 17. fxe3 Bxg3 18. Kg2 Bc7 19. Qg1 Rh6 20. Kf1 Rg6 21. Qf2 Qd7 22.
bxc6 bxc6 23. Rg1 Bxh3+ 24. Ke1 Ng4 25. Bxg4 Bxg4 26. Ne2 Qe7 27. Nf4 Rh6 28.
Bc3 g5 29. Ne2 Rf6 30. Qg2 Rf3 31. Nf1 Rb8 32. Kd2 f5 33. a5 f4 34. Rh1 Qf7 35.
Re1 fxe3+ 36. Nxe3 Rf2 37. Qxf2 Qxf2 38. Nxg4 Bf4+ 39. Kc2 hxg4 40. Bd2 e3 41.
Bc1 Qg2 42. Kc3 Kd7 43. Rh7+ Ke6 44. Rh6+ Kf5 45. Bxe3 Bxe3 46. Rf1+ Bf4 0-1
برای تمرین بچه های کلاس می توانند تاکتیک هایی که در بازی
بکار گرفته شده را پیدا و مشخص کنند .
این هم چند لینک درباره اشتاینیتز (روی عددها کلیک کنید تا به لینک مربوطه بروید) :
اینم یه فیلم از بازی اشتاینیتز با چیگورین در آپارات (البته فیلم خود بازیکنان نیست بلکه فقط فیلم بازی است .)
به امید بازی بعدی و با آرزوی موفقیّت همه شطرنجبازان عزیز ایران
